Sylw DBCC-8414

Dylech adfer enwau Saesneg, yn enwedig ar gyfer ardaloedd o Gymru sy'n Saesneg eu hiaith yn bennaf, gan fod Cymru'n wlad ddwyieithog. Dylai’r comisiwn a'r senedd fod â’r prif nod o gynrychioli pobl o bob math (pawb) a hyrwyddo cyfranogiad.
Mae'n bosibl y bydd defnyddio'r enwau Cymraeg yn unig (ac eithrio pedwar enw, dwi ddim yn gwybod pam maen nhw wedi cael eu heithrio), yn enwedig o'i gymharu â defnyddio enwau Saesneg gan Senedd y DU, yn gwneud i Senedd Cymru ymddangos yn fwy pell i'r rhai sy'n defnyddio ac yn uniaethu â'r enwau Saesneg yn fwy. Ni fydd yn ysbrydoli cynhwysiant, teimlad o gynrychiolaeth, cyfranogiad neu'r teimlad bod Cymru yn wlad ddwyieithog.
Gan fod llawer o'r ardaloedd sydd â nifer llai o bobl yn pleidleisio yn etholiadau'r Senedd wedi'u lleoli mewn ardaloedd dwyreiniol mwy Saesneg eu hiaith, dylid ymdrechu i annog pobl i bleidleisio a gwneud y senedd yn fwy perthnasol a chynrychioliadol o bawb, yn hytrach nag ymddangos o bosibl fel senedd sy'n cynrychioli neu sy'n gysylltiedig mwy â siaradwyr Cymraeg.
Mae'r ffaith fod yn rhaid i blaid wleidyddol ag enw Cymraeg greu enw Saesneg eilaidd yn dangos y gallai rhai pobl feddwl bod y pethau sydd ag enw Cymraeg yn unig ddim ond yn gysylltiedig â'r rhai sy'n siarad yr iaith. Nid dyna'r cysylltiad yr hoffwn i senedd Cymru ei gael pan fo'r nifer sy'n pleidleisio yn llai na hanner etholwyr Cymru.
Gellir cyfiawnhau "Sir Gâr" a "Bangor Conwy Môn", ond nid felly "Ceredigion Penfro" a "Gwynedd Maldwyn" gan eu bod yn cynnwys ardaloedd â mwy o siaradwyr Saesneg, ond hefyd ardaloedd Cymraeg. Nid yw pob etholaeth arall yn cynnwys ardaloedd Cymraeg eu hiaith yn bennaf. Dewis arall fyddai dod o hyd i enwau sydd yr un fath yn y ddwy iaith (fel Clwyd), ond mae hynny'n dal i fod yn gyfyngedig oherwydd pa mor fawr a haniaethol yw'r etholaethau.
Mae angen amddiffyn a hyrwyddo'r Gymraeg, ond y ffordd orau o wneud hynny yw creu pethau newydd gyda'r Gymraeg a grymuso ei defnydd yn ei chadarnleoedd yn hytrach na'i gweithredu'n genedlaethol mewn ardaloedd Saesneg eu hiaith yn lle’r Saesneg. Dylai unrhyw broses o ailenwi lle gael ei harwain gan y rhai sy'n byw yno yn gyntaf, gan y bobl leol, ac ni ddylai pob lle gael ei ailenwi ar yr un pryd gan bobl sy'n uwch i fyny. O ystyried achosion eraill o ailenwi (fel yr un a ddefnyddir yn eich logo), mae'n amlwg bod hyn yn rhan o fenter genedlaethol ehangach i ddisodli enwau Saesneg presennol cyn i bobl leol benderfynu eu hunain pa enw yr hoffent i'w cymuned ei ddefnyddio.
Os yw unrhyw un o'r bobl leol yn y llefydd hyn yn penderfynu'n annibynnol defnyddio'r enwau Cymraeg yn fwy aml, yna dylai'r senedd addasu i'r newidiadau gan gael eu harwain gan bobl yn hytrach na gorfodi newidiadau ar bobl. Dyna yw democratiaeth.
O ran ffiniau, o ystyried y meini prawf caeth, mae'n ymddangos nad oes unrhyw drefniant amgen ar gyfer y rhan fwyaf o ogledd, canolbarth a gorllewin Cymru. Felly er nad ydw i’n hoffi'r etholaethau enfawr, rwy'n cydnabod nad oes dewis arall oherwydd yr amodau llym.
Hefyd, beth am newid enwau'r rhain? Maen nhw'n ymddangos mwy fel "uwch-etholaethau”, yn hytrach na dim ond "etholaethau" na chasgliad fel y "rhanbarthau". Efallai y gallech chi feddwl am enw Cymraeg am y math o beth ydyn nhw, fel "adran", "sedd", "rhaniad", "cydran", neu "parth". Math o fenter Gymraeg gynhwysol, creu pethau newydd gyda'r Gymraeg yn hytrach na disodli'r Saesneg ar gyfer pethau sy'n bodoli eisoes.

Math o ymatebwr

Aelod o'r cyhoedd

Mae'r sylw hwn yn cyfeirio at

Yr ardal gyfan yn cael ei harolygu.